روحیۀ کار گروهی نداریم !
در باره خصوصیات اخلاقی و جبنه های رفتاری ایرانی ها ، مطالب بسیاری در کتابها و فضای مجازی نوشته شده است. در این جا فقط به یک نکته اشاره می کنم که برایم بسیار جالب بوده و پاسخی می تواند باشد برای برخی دوستان و پرسش کنندگان که انتظارات مافوق از بنده داشته اند. یکی از همین افراد چند وقت پیش پرسید چرا تالیف و کتاب جدیدی ارائه نمی کنید؟ حال بماند که در حال حاضر مشغول کار روی چند پروژه هم زمان بودم و ( الان هم همین طور) ولی به آن بنده ی خدا پاسخ دادم:
- اگر فقط دو نفر همکار کارآزموده و هماهنگ داشتم، هر هفته یک تحقیق نو تدوین می کردم و هر ساله چند کتاب می نوشتم.
طرف مکثی کرد و با کمی تعجب گفت:
- یعنی چه؟ خب این همه دانشجو و استاد فعال و علمی ، همه دوست دارند با شما همکاری کنند و رزومه پژوهشی داشته باشند. چرا جذبشان نمی کنید؟
در حالی که لبخندی تلخ بر لبم نقش می بست، به آن بنده غافل گفتم :
- مشکل در این است که همه تمایل دارند پرونده علمی خود را پربار و رنگین کنند! اما اولاً نمی خواهند رنج برده و زحمت بکشند. حال آن که برای این هدف، باید مدتی خواب و خوراک را بر خود حرام کرد و تا حصول مقصود ، مدام کار و تلاش کرد. در حالی که اکثر دانشجوهای ما ، حتی پایان نامه های خود را طی مدت طولانی و در فاصلۀ گردش تا تفریح انجام می دهند!
دوم این که در ایران روحیه فردگرائی بسیار بالا است و اشخاص یکدیگر را قبول ندارند. در جهان غرب، گروهی از محققان در کار هم مجتمع شده و یک پروژه علمی و فرهنگی ، مثلا یک مجموعه کتاب چند جلدی ، را در عرض یک سال تهیه و تدوین می کنند . مثل دائره المعارف امریکانا که هر سال، یک بار و در 25 جلد قطور تدوین و منتشر می گردد . در حالی که در ایران با وجود این همه نویسنده و استاد و محقق، هنوز یک دائره المعارف کامل چند جلدی تدوین نشده است!
بعد، از سوابق خودم شواهد آوردم:
1) چند سال قبل با یک استاد دانشگاه طرح تدوین کتابی درسی را ریختم و تا مرحله ی عقد قرارداد هم پیش رفتیم، اما هنوز آن کتاب تالیف نشده است!!
2) چندین سال پیشتر، تعدادی دانشجوی فعال را جمع کردم تا برای انجام پروژه های تحقیقاتی موسسات دولتی ، اقدام مشترک انجام دهیم ، اما دوام گروه فقط چند ماه بود!
3) چندی پیش ، محققی توانا پیشنهاد داد تا با کمک یکدیگر برای تصحیح نسخ خطی بکوشیم، اما با وجود امکانات فنی و مالی خوب، امکان ادامه همکاری میسر نشد!
بماند که سالیان قبل هم در یکی دو موسسه علمی و فرهنگی، با گروههای نویسنده و محقق همداستان و همراه شده بودم ، اما یا گروه متلاشی شد یا حاصل کارم را خریدند و خداحافظی کردند!
شاید کسی بگوید اینها ، نشان از بدشانسی من دارد، اما این قضیه در مورد شمار دیگری از آشنایانی چون من که شائق به پژوهشگری بودند نیز، صدق کرده است!
حال قضاوت با خواننده است؛ به راستی چرا ما ایرانی ها روحیه همکاری نداریم؟ حتی در امور عالیه فرهنگی. آیا به غرور ذاتی و کاهلی فطری ایرانیان ربط دارد؟....
