در اینجا به پاره ای مشابهات اعتقادی بین اسلام و آئینهای ایرانی اشاره می شود ، با این تذکر که : تقدم و تاخر ظهور ادیان ، الزاماً نمی تواند دلیل کپی برداری یک دین از دیانت دیگر باشد . چه بسا یک معرفت انسانی که از کهن وجود داشته ، بین آموزه های ادیان مختلف نفوذ کرده باشد .
برخی از شرق شناسان معتقدند که داستان معراج پیامبر اسلام( ص) مشابه سفر روحانی اردویراف حکیم زرتشتی است و حتی واژه « بُراق» که نام مرکب پیامبر است، از کلمه پارسی« باره» یعنی اسب گرفته شده است. برخی دیگر به تشابه باور زرتشتیان به ظهور منجی دیانت زرتشتی، سوشیانت با قیام مهدی موعود در کیش تشیع اشاره دارند . نیز، در باب تشابه بحث روح کیهانی و رسول در هر دو دیانت سخنانی گفته شده که جای تامل دارد. اسلام شناس دیگری بر آن است که موارد متعدی از پدیده ها و شعائر معادشناسی در بین پیروان زرتشت و اسلام مشاهده می شود؛ مثل: تطهیر درگذشتگان پس از مرگ، قرائت اوراد برای متوفیان، ایمان به سنجش اعمال آدمی با ترازو و.. نفر بعدی، با اشاره به تشابه برخی قصصص قرانی با روایات زرتشتیان بیان داشته است که مثلاً آیه مبارکه « قال الست بربکم؟ قالو بلی» در سوره بقره با بندی از فصل سوم کتاب دینی بُن دهش همخوانی دارد. یا داستان کهن هاروت و ماروت فرشتگان مغضوب شده خداوند ، را می توان با توجه به نام دو امشاسپند زرتشتی یعنی هوروتات و امرتات (همان خرداد و مرداد) مورد بررسی قرار داد. تعدادی از پژوهندگان ایران شناس به موارد دیگری چون مشابهت های آئینی و نمادین اسلام و زرتشتی اشاره کرده اند و معتقدند که موارد عدیده ای از مظاهر اعتقادی و فرهنگی دین اسلام را در متون کهن و اساطیر و روایات باستانی ایران زمین می توان جستجو کرد. مثل: سفارش زرتشتیان بر اصل « همپرسگیه» یا مشاوره که در اسلام به اصل شورا مشهور است و یا تاکید بر تقیه و کتمان عقیده که در هر دو دیانت ملاحظه می گردد.
